آشنایی با ساز کلارینت

کلارینت یکی از سازهای بادی قمیشی است و مهم ترین ساز بادی ارکستر محسوب می شودکلارینت بزرگترین محدوده موسیقی را در بین سازهای معمول بادی دارد. کلارینت خانواده گسترده ای دارد و عموما منظور از کلارینت در حالت عمومی نوع سوپرانوی آن است.

کلارینت بزرگترین محدوده موسیقی را در بین سازهای معمول بادی دارد.سازمان دهی پیچیده کلیدی که این محدوده وسیع موسیقی را ممکن ساخته است ممکن است نوازندگی کلارینت را در بعضی از پاساژها غیراستادانه کند.

تقریبا تمامی کلارینت های پیکولو و سوپرانو کیورک دارند که آنها را قادر به نواختن نت E پایین C می کند. بعضی از کلارینت های B بمل تا E بمل اکتاو سوم نیز پایین می روند تا محدوده ای برابر با کلارینت A داشته باشند. برای کلارینت B بمل پایین ترین نت در محدود موسیقی اش، نت D اکتاو سوم است. اکثر کلارینت های آلتو و باس کلید اضافه برای نواختن E بمل سوم دارند. کلارینت های باس مدرن و با کیفیت حرفه ای، کیورک اضافه برای تا C اکتاو سوم رفتن را نیز دارند.

کلارینت که در بین ساز های ارکستر دارای محدوده صوتی وسیعی است اولین بار در حدود سال ۱۶۹۴ توسط یک سازنده آلمانی به نام ( کریستف دنر ) با اقتباس از سورنا ساخته شد و در طول ۲۰ سال فرم خاص خود را به دست آورد. بین سال های ۱۸۴۰ و ۱۸۵۰ سیستم مکانیک ساز ها که توسط تئوبالد بوهم به صورت بسیار موفقیت آمیز روی فلوت کار گذاشته شده بود به کلارینت هم انتقال یافت.این ساز در جریان تاریخ تکامل خود ، در شکل ها و اندازه های مختلف ظاهر شد. . کلارینت امروزه در موسیقی کلاسیک به صورت فراوان و معمول استفاده می شود (مانند گروهای کنسرتی، موسیقی چمبر و گروهی، ارکسترها و نمایش های تک نوازی)، گروه های موسیقی نظامی، گروهای مارش، کلیزمر و جز و بسیاری از موسیقی های فولک و بومی، عربی، کورو، سامبا و موسیقی های مجالس عروسی بلغار.

چون تمام ساز های خانواده ی  کلارینت سیستم انگشت گذاری یکسان دارند ، نوازندگان کلارینت می توانند تمام ساز های این خانواده را بدون در نظر گرفتن اندازه و یا انتقالی بودن آن ها بنوازند.

کلارینت به انگلیسی clarinet ممکن است از که از لغت فرانسوی clarinette وارد زبان انگلیسی شده باشد. به طور کلی، فرم کوچک کلارینو، لغتی ایتالیایی برای ترومپت است و لغت ایتالیایی کلارینتو منبع سایر اسامی در بسیاری از زبان های دیگر است.

کلارینت در زمره ساز های بادی-چوبی زبانه دار ساده به شمار می آید و از نظر ساختمان تقسیم می شود به ۱٫دهانه، ۲٫ بدنه استوانه ای، ۳٫ خروجی انتهایی شیپور مانند. محدوده صدای آن حدودا سه و نیم اکتاو است _ شکل لوله در این ساز همانند لوله ساز ای فلوت و ابوا مخروطی شکل ساخته نشده است_ در گذشته معمولا آن را از جنس چوب می ساختند که بهترین نمونه های آن از چوب آبنوس تهیه می شد، اما امروزه استفاده از کلارینت های فلزی رواج بیشتری یافته است. نوع خاصی از کلارینت که توانایی تولید فاصله‌های موسیقی شرقی را دارد به قره‌نی معروف است.

در انتهای بالایی ساز، تکیه گاهی مانند منقار، از جنس چوب، کائوچو یا پلاستیک تعبیه شده که یک سوی آن تقریبا صاف و سوی دیگر سطحی منحنی است و در سوی صاف آن تیغه ای نئی بر “منقار” تکیه کرده است (زبانه). این قسمت را مجموعا “دهانی” می نامند که در موقع نواختن کاملا در دهان (و احیانا مابین دندانها) قرار می گیرد. علاوه بر دهانی، قسمتهای دیگری نیز در این ساز به نظر می رسند که همگی قابلیت جدا شدن از یکدیگر ار دارند. تعداد کلیدها و سوراخهای کلارینت، بسیار بیشتر از کلیدها و سوراخهای فلوت است و به همین دلیل انگشت گذاری این ساز مشکل تر از فلوت است.

به دلیل ساختار شیپور مانند دهانه خروجی و بدنه استوانه ای خود نت های بم شیرین،روان و زلال و البته کمی گنگ و بی جان می باشند و نت های زیر واضح تر و روشن تر می باشند. در مجموع کلارینت سازی است خوش صدا که انواع اصوات را تولید کرده و می تواند حالات متنوعی بیان کند، از این رو نرمش این ساز بسیار زیاد (این ساز را می توان در یک گروه موسیقی نظامی جایگزین ویولن کرد) و دارای قدرت و توان بسیار زیادی برای اجرای اصوات نرم و ملایم و همچنین پر حجم کردن و ضعیف کردن تن صدا می باشد واین کار را از سایر ساز های بادی بهتر انجام می دهد.

 

آشنایی با انواع کلارینت

خانواده کلارینت یک خانواده سازهای موسیقی شامل کلارینت شناخته شده B بمل و E بمل اندکی کمتر آشنا و کلارینت های باس و A و سایر کلارینت ها هستند. کلارینت های به غیر از کلارینت های استاندارد B بمل و A بعضی اوقات به عنوان کلارینت های هارمونی شناخته می شوند. اگرچه انواع کلارینت در محدوده های موسیقی متفاوت وجود دارد که بعضی از آنها بسیار نادر هستند. این سازها ممکن است در یک زیر شاخه طبقه بندی شوند ولی اصطلاحات فنی آنها مختلف باشد. لیست زیر انواع کلارینت را مورد بررسی قرار می دهد

کلارینت پیکولو Piccolo :

این نوع کلارینت بسیار نادر است. همچنین به عنوان کلارینت اکتاو یا کلارینت B بمل سوپرانینو sopranino نیز شناخته می شود و یک اکتاو بالاتر از کلارینت B بمل صدا می دهد.

رندال از اصطلاح کلارینت اکتاو استفاده کرده است و شامل سازهای منسوخ شده C و B بمل وG نیز است.

شکلتون نیز سازهای منسوخ شده را C و B بمل و A عنوان می کند.

 

کلارینت سوپرانو Soprano :

کلارینت سوپرانینو E بمل و کلارینت E بمل در آمریکا و اروپای غربی بسیار رایج می باشند امادر اروپای شرقی رواج چندانی ندارند. کلارینت سوپرانو D در اروپای غربی و آمریکا نادر است ( ساز مورد نیاز کنسرتو کلارینت های اولیه آهنگساز آلمانی، مالتر است ) کلارینت های E بمل و D به طور معمول در اروپای شرقی و روسیه، کلارینت های پیکولو نامیده می شوند. کلارینت C به طور معمول نادر است. کلارینت های C در محدوده اپراهای کلاسیک بعضی از آهنگسازان معمول هستند. همچنین کلارینت های کر اغلب جانشینی برای ابوا هستند. کلارینت B بمل رایج ترین نوع کلارینت است. کلارینت A ساز استاندارد ارکستری که در کنار سوپرانو B بمل استفاده می شود. کلارینت G همچنین کلارینت ترکی نیز نامیده می شود. در درجه اول برای استفاده در موسیقی های سنتی معین نواخته می شود. این نوع ساز هم نادر است.

کلارینت باستBasset :

کلارینت سوپرانو با محدوده اضافی تا C بم

هورن باست :

سازی با محدوده آلتو تا تنور با لوله ای معمولا کوچکتر از کلارینت آلتو و محدوده وسعت یافته تا C بم

کلارینت آلتو Alto :

محدوده نتی چهارم کامل پایین تر از کلارینت سوپرانو B بمل دارد.

کلارینت باس Bass :

یک اکتاو پایین تر از کلارینت B بمل و اغلب با محدوده نتی بم وسعت یافته

کلارینت کنترا آلتو :

یک اکتاو پایین تر از کلارینت آلتو

کلارینت کنترا باس :

یک اکتاو پایین تر از کلارینت باس