ساده ترین روش یادگیری نت خوانی

موسیقی شکلی از هنر است که احساس، عاطفه، ادراک و شناخت انسان را بدون نیاز به تکلم و زبان منتقل می کند . موسیقی زبان آرزوها ، انتظار ها و عواطف بشری است و هر قوم و ملتی بر حسب ویژگی های فرهنگی خود ، موسیقی ویژه ای دارد . امروزه دانشمندان اثبات کرده اند که یادگیری موسیقی تاثیرات مفیدی روی عملکرد مغز انسان دارد . یادگیری موسیقی همانند یادگیری یک زبان دوم ( مثلا زبان انگلیسی ) انسان را با دنیای جدیدی آشنا میکند و باعث درگیر شدن قسمت های دیگر مغز میشود . یادگیری موسیقی از دو جنبه دنبال میشود : تئوری و عملی . قسمت تئوری مربوط میشود به نت موسیقی و قسمت عملی نیز بهتر است توسط یک استاد آموزش داده شود .

موسیقی

تئوری موسیقی همانند زبان شیرین فارسی میباشد . همانطور که با کنار هم قرار گرفتن حروف فارسی یک کلمه و یک جمله ساخته و منظورمان را به مخاطب منتقل میکنیم در تئوری موسیقی نیز با کنار هم قرار گرفتن نت ها یک ملودی ساخته میشود که یک احساس مانند غم یا شادی را به شنونده منتقل میکند . به عقیده بنده کار آهنگساز همانند یک شاعر است که اجزا را با نظم و ترتیب خاصی کنار هم میچیند و یک نظم جدیدی را بوجود می آورد و قدرت این نظم جدید بستگی به توان شاعر یا آهنگساز دارد . در این  مطلب میخواهیم تا حد امکان با تئوری موسیقی آشنا شویم و قدمی در جهت یادگیری این زبان بین المللی موسیقی برداریم .

تئوری موسیقی

در ابتدا باید گفت که هر علمی مختصات مربوط به خود را دارد . علم موسیقی نیز علم نت خوانی می باشد و لازمه ضروری برای هنرجویانی که پا در راه یادگیری می گذارند می باشد. هر زبانی یک الفبا دارد و الفبای موسیقی نیز نت می باشد . نت ها علامتی هستند که بوسیله آن صداهای موسیقایی نوشته شده ، سپس خوانده و اجرا می شود . برای نمایش نت ها دو روش بین المللی وجود دارد . که یکی ریشه فرانسوی دارد نظام هجایی (  Do Re Mi Fa Sol La Si)  و دیگری ریشه انگلیسی (  نظام الفبایی C D E F G A B سی لا سل فا می ر دو ) .

در آموزش های عملی اغلب از نوتیشن فرانسوی و در کتابها و مقالات موسیقی بیشتر از نوتیشن انگلیسی استفاده میشود . خب پس تا اینجا متوجه شدیم که الفبای موسیقی از هفت عدد نت اصلی تشکیل شده است مانند صدای  «  ر »  که به دو شکل مقابل میتوان نمایش داد :  Re   یا   D

خب حالا باید با طرز نوشتن این صداها بر روی خطوط حامل آشنا شویم . خطوط حامل از پنج خط افقی موازی هم تشکیل شده است که شکل موسیقیایی نت ها را نمایش میدهند . این شکل ها مانند نت سیاه  یا بر روی خطوط حامل قرار میگیرد یا بین دو خط . همیشه در ابتدای خطوط حامل یک کلید اصلی قرار میگیرد که طرز قرارگیری سایر نت ها را تعیین میکند . معروفترین آنها کلید سل میباشد که در شکل مشاهده میکنید . البته کلیدهای دیگری نیز وجود دارد اما اغلب از این کلید استفاده میشود .

همانطو که گفتیم نت ها یا بین خطوط و یا بر روی خطوط حامل قرار میگیرند و جهت خواندن و نوشتن از چپ به راست است . فرض کنید در ابتدای خطوط حامل کلید سل قرار گرفته است . در اینحالت اگر دقت کنید در زمان نوشتن کلید سل از خط دوم حامل شروع میکنیم لذا خط دوم نشان دهنده صدای سل خواهد بود . اون هفت صدای ) سی لا سل فا می ر دو ) را در نظر بگیرید . بعد از صدای سل ، صدای لا میباشد که بین خطوط دوم و سوم جای میگیرد  و صدای بعدی سی بر روی خط سوم . این روند همینطور ادامه میابد . در صورت نیاز میتوان از خطوط حامل کمکی علاوه بر (پنج خط اصلی ) استفاده کرد .

مدت زمان

زمان نقش اساسی در موسیقی دارد تا جائیکه برخی در تعریف موسیقی گفته اند موسیقی عبارتست از تلفیق صوت و زمان . ما باید دقیقا بدانیم که یک صدا ( مثلا صدای سل ) چقدر باید ادامه داشته و سپس قطع شود . در ابتدا باید یک ضربان منظم ( همانند شمارش ثانیه ) در نظر بگیریم . افراد مبتدی اغلب این ضربان را با ضربات آرام پنجه پا به زمین ایجاد میکنند انگار که دارند ثانیه های ساعت را میشمارند . این ضربات مبدا اندازه گیری زمان برای کشش یک صدا میباشد . به شکل زیر توجه کنید :

همانطور که میبینید یک نت گرد چهار ضرب طول میکشد ( یعنی تقریبا چهار ثانیه) برای مشخص شدن بیشتر موضوع ، یک مثال میزنم : فرض کنید نت گرد بر روی خط دوم قرار گرفته است برای اجرای این نت باید صدای سل به مدت چهار ضرب ادامه داشته باشد یعنی اگر ساز مورد نظر ویولن است باید به طول چهار ضرب آرشه را روی سیم مورد نظر بکشیم یا اگر مشغول نواختن پیانو هستیم دکمه های آنرا باید طوری فشار دهیم تا این مدت زمان رعایت شود  . نت بعدی نت سفید هست که به میزان نصف نت گرد طول میکشد . همانطور که در شکل مشاهده میکنید نت سیاه نصف نت سفید مدت زمان کشش دارد و همینطور نت چنگ نصف نت سیاه و در ادامه نت دولاچنگ و … به همین ترتیب هر نت به اندازه نصف نت قبلی باید کشش داشته باشد .

به این شکلی که توضیح داده شد نت ها پشت سر هم اجرا میشوند حال اگر بخواهیم در بین نت ها در یک جای مشخص به اندازه مثلا دو ضرب هیچ صدایی نباشد باید از نت سکوت استفاده کنیم . همانند نت های صدا دار ، نت های سکوت نیز برای نوشتن نیاز است . در واقع با این صداها و سکوت ها یک آهنگ مشخص میشود .